Terapia integracji sensorycznej (terapia SI, terapia zaburzeń przetwarzania sensorycznego) – terapia prowadzona w specjalistycznych gabinetach dla dzieci z zaburzeniami przetwarzania sygnałów płynących z otoczenia, mająca na celu przywrócenie prawidłowej pracy zmysłów w celu płynnego codziennego funkcjonowania. Jeśli przetwarzanie zmysłów przebiega nieprawidłowo, wówczas mózg nie może pełnić swojej najistotniejszej funkcji – integracji wrażeń sensorycznych. Dziecko takie może zareagować na bodźce znaczącym, spójnym zachowaniem. Może mieć trudności z wykorzystaniem informacji sensorycznych do zaplanowania i przeprowadzenia działań. Jednym z możliwych działań leczących wykorzystywanych w terapii SI są zajęcia w ogrodzie sensorycznym.

Hortiterapia (terapia ogrodnicza, ogrodolecznictwo) to jedna z form terapii niekonwencjonalnej wykorzystująca rośliny w celu poprawy kondycji fizycznej i psychicznej człowieka. Polecana jest bardzo szerokiej grupie odbiorców (m.in. osobom niepełnosprawnym ruchowo, upośledzonym umysłowo, osobom z chorobą psychiczną, osobom starszym, dzieciom z zaburzeniami rozwojowymi). Praca i przebywanie w ogrodzie gwarantują im intensywny dopływ wrażeń zmysłowych, przez co poprawia się ich samopoczucie. Nowo powstające ogrody terapeutyczne muszą uwzględniać wymagania różnych grup pacjentów, w szczególności ogrody budowane na potrzeby osób niepełnosprawnych mają być nie tylko przystosowane do zwiedzania (hortiterapia bierna), ale również powinny umożliwiać aktywne uczestnictwo w uprawie i pielęgnacji roślin (hortiterapia czynna).

Badania wykazały, że stosując ogrodolecznictwo, można osiągnąć korzyści w czterech obszarach:

  1. fizycznym:
    • poprawa kondycji fizycznej
    • wytrzymałość
    • usprawnienie motoryki
  2. społecznym:
    • zachęta do utrzymywania kontaktów międzyludzkich
    • zwiększenie samodzielności, zaradności życiowej
    • budowanie dobrych nawyków przydatnych w pracy
  3. psychologicznym:
    • zmniejszenie podatności na stres, lęk
    • zwiększenie optymizmu
    • stymulacja zmysłów
  4. poznawczym:
    • poprawa koncentracji
    • umiejętność planowania
    • umiejętność rozwiązywania problemów
    • ćwiczenie pamięci

Ogrodoterapia ma szeroką grupę odbiorców. Prowadzona jest dla osób z: niepełnosprawnością intelektualną, niepełnosprawnością ruchową, – chorobą psychiczną, chorobą Alzheimera, autyzmem, ADHD, demencją czy stresem bojowym. Terapia ogrodnicza polecana jest także osobom: narażonym na stres, z depresją, uzależnionym od alkoholu i narkotyków, wypalonym zawodowo, będącym ofiarami przemocy i przestępstw, z trudnościami w uczeniu się, wykluczonym społecznie (więźniowie, bezrobotni, mniejszości narodowe, bezdomni, przestępcy, młodzież z domów poprawczych), otyłym.

W otoczeniu odpowiednio dobranych roślin aktywność psychiczna pacjenta może być pobudzana i stymulowana, nawet u osób całkowicie sparaliżowanych, mimo że nie następuje polepszenie stanu fizycznego chorego. Kompleksowe działania terapeutyczne skupiają się na maksymalnej poprawie społecznego, poznawczego, fizycznego i psychicznego funkcjonowania osób oraz polepszeniu ich ogólnego zdrowia i samopoczucia. Na świecie coraz częściej programy ogrodoterapii obejmują nie tylko samych pacjentów, ale również ich najbliższych, co jest szczególnie ważne w przypadku chorób onkologicznych.            

Hortiterapia nie musi być przeznaczona tylko dla osób chorych. W krajach Europy zachodniej doskonale sprawdza się przy placówkach takich jak: szkoły, przedszkola, hospicja, domy poprawcze itp. Może być stosowana samodzielnie lub jako uzupełnienie innych metod terapeutycznych. Terapie ogrodnicze najczęściej wprowadzane są w gospodarstwach terapeutycznych.

Terapia ogrodnicza przybiera różne formy:

  • gospodarstw terapeutycznych (w Austrii, Belgii, Włoszech, Holandii i Norwegii)
  • ogrodów terapeutycznych (w Wielkiej Brytanii i Szwecji)
  • warsztatów terapii zajęciowej (w Polsce najczęściej tak wykorzystuje się terapię ogrodem)
  • ogrodów sensorycznych

W Europie terapię ogrodniczą prowadzi się w wielu miejscach. Podaje się, że w Norwegii jest ich około 600, w Holandii około 430, Włochy i Niemcy posiadają około 350 takich miejsc. Leczenie przy pomocy kontaktu z roślinami w tych krajach wykorzystywane jest również przy takich obiektach jak ośrodki opieki społecznej i zakłady karne. W Polsce coraz częściej buduje się ogrody przyszpitalne mające na celu pomoc pacjentom  w powrocie do pełnej sprawności fizycznej czy psychicznej.

Sylwoterapia, drzewolecznictwo – pobudzanie organizmu do samoleczenia poprzez przebywanie w obecności drzew i krzewów. Oddziaływanie drzew i krzewów na ludzkie zdrowie jest wielo-płaszczyznowe. Przejawia się ono przez natlenianie dolnych warstw atmosfery, zwiększanie wilgotności powietrza, wydzielanie bakteriobójczych fitoncydów, lotnych związków eterycznych i aromatycznych, ujemną jonizację powietrza, oddziaływania estetyczne, dostarczanie cienia, owoców i innych surowców (np. kora, kwiaty, liście). Stwierdzono też, że zapachy roślinne wpływają też pobudzająco na apetyt i przyspieszają trawienie, co ma korzystny wpływ na zdrowie (aromaterapia).

Agroterapia – terapia odbywająca się w obrębie gospodarstwa agroturystycznego lub na terenach wiejskich. W zakresie agroterapii mogą być oferowane różne produkty  i usługi terapeutyczne:

–  hipoterapia, która stanowi jedną z metod leczenia osób niepełnosprawnych. Wyróżnić można tu terapię z koniem, fizjoterapię na koniu oraz psychopedagogiczną terapię konną. Celem hipoterapii jest przywrócenie zdrowia fizycznego oraz psychicznego przez jazdę konno;                                              

–  terapie z wykorzystaniem produktów roślinnych i zwierzęcych, jak apiterapia (wykorzystującą produkty pszczelarskie) czy aromatoterapia (wykorzystującą zapachy  olejków eterycznych zawartych  w roślinach);

–  specyficzne diety, które polegają na dopasowaniu do indywidualnej osoby posiłków w zależności od potrzeb: leczniczych, żywnościowych bądź odchudzających. Nas interesują szczególnie cele lecznicze (diety stosowane przy chorobach autoimmunologicznych).